Voorpagina | Redactie | Stichting | Programma | Denktank

Aan de totstandkoming van de denktank wordt gewerkt door Mildo van Staden, Rob Oele, Marie Louise Borsje en Titus Mars

Geïnteresseerd, neem dan contact op met de redactie!

De Denktank van Ambtenaar 2.0

Ambtenaar 2.0 is op zoek naar verdieping van de kennis en ervaringen met 2.0 binnen de overheid. Die kennis zit voor een groot deel in ambtenaren en anderen die hun praktijkervaringen en ideeën uitwisselen op het online platform van Ambtenaar 2.0. Maar die kennis zit ook bij specialisten in overheid, bedrijfsleven, wetenschap en samenleving. Die partijen willen we ook betrekken bij het denken over overheid en 2.0. Daarvoor wordt een denktank van Ambtenaar 2.0 ingericht.  

Aanleiding

Ambtenaar 2.0 is op zoek naar verdieping van de kennis en ervaringen met 2.0 binnen de overheid. Die kennis zit voor een groot deel in ambtenaren en anderen die hun praktijkervaringen en ideeën uitwisselen op het online platform van Ambtenaar 2.0. Maar die kennis zit ook bij specialisten in overheid, bedrijfsleven, wetenschap en samenleving. Die partijen willen we ook betrekken bij het denken over overheid en 2.0. Daarvoor wordt een denktank van Ambtenaar 2.0 ingericht.

Doel

De denktank heeft geen besturings- of beslissingsfunctie, maar fungeert als klankbord voor Ambtenaar 2.0 en over de ontwikkeling van overheid 2.0. Dit als aanvulling op signalen uit andere hoeken, bijvoorbeeld vanuit het netwerk en van andere partners. De denktank zal als klankbord fungeren voor een drietal strategische uitdagingen waar Ambtenaar 2.0 voor staat:

1. Verkennend en conceptualiserend. “Hoe kan Ambtenaar 2.0 vitaal blijven?” 

Problematiek: Het netwerk A2.0 is tot nu toe succesvol gebleken omdat Ambtenaar 2.0 voorziet in een behoefte bij ambtenaren om meer open en innovatief te werken. Het netwerk is een unieke vorm van collaboratie waar ambtenaren elkaar vinden en steunen. Ambtenaar 2.0 creëert dynamiek en vitaliteit waar mensen bij willen horen. Dit wordt ondersteund met een uitgekiende aanpak (combinatie van web2.0 tools, fysieke activiteiten en Davied van Berlo als ‘change agent’). Mogelijk dat het ‘entrepreneur’ gehalte van het netwerk waar creativiteit, geestdrift en experimenteerlust overheersen, ook bijdragen aan deze positieve dynamiek. Een beweging als Ambtenaar 2.0 is geen statisch gegeven en in die zin biedt het huidige succes ook geen garantie voor de toekomst. De vraag is of de dynamiek ook standhoudt als er tegenslagen optreden, of er ‘fatique’ onder vernieuwers van het eerste uur ontstaat. Wat is er nodig om dynamisch te blijven? Idealistisch elan? Nieuwe dromen, uitgangspunten en werkconcepten?

Uitdaging: Ambtenaar 2.0 staat voor de uitdaging om als netwerk vitaal en succesvol te blijven. Het is van belang om te kiezen voor werkconcepten die relevant zijn voor Ambtenaar 2.0, waarbij ingespeeld wordt op behoeften van leden en op nieuwe trends rond het nieuwe werken. Inhoudelijke verkenningen, toekomstperspectieven, het zoeken naar nieuwe werkconcepten, proofs of concepts en dergelijke maken hier deel van uit. Te denken valt concreet aan het dóórdenken van Overheid 2.0; hoe zou die er uit zien als je die (opnieuw) zou opbouwen met de inzichten uit Ambtenaar 2.0 (het soort gedachte-exercitie dat in potentie mogelijk was geweest voor een nieuw Ministerie van Jeugd en Gezin)? Ook kan verder gedacht worden aan een Samenleving 2.0, dat past ook in de noodzaak om “de verantwoordelijkheden tussen overheden en burgers anders en beter vorm te geven” aldus de laatste troonrede. Er zit al veel denkkracht in het netwerk van Ambtenaar 2.0; een denktank heeft dan vooral de rol om die denkkracht te mobiliseren, te stimuleren en uit helpen bouwen. Hier ligt een innovatie uitdaging.

2.  Verankerend en versterkend. “Hoe kan Ambtenaar 2.0 geborgd blijven en versterkt worden?”

Problematiek: het netwerk Ambtenaar 2.0 staat voor de puzzel hoe kennis maximaal te benutten en te verspreiden. Hoe effectief zijn of blijven bepaalde media om mensen te bereiken? Veel kennisdisseminatie vindt met moderne middelen plaats in de ‘inner circle’ onder de groep ‘gelovigen’ van Ambtenaar 2.0. De loyaliteit van deze groep moet versterkt worden (‘bonding’), maar anderzijds heeft A2.0 de ambitie om te verbreden naar mensen die nog niets met 2.0 hebben, of nog wat sceptisch zijn (‘bridging’). Wat zijn behoeften en met welke kennisproducten en andere middelen kunnen mensen bereikt worden?  

Uitdaging: Hier staat Ambtenaar 2.0 voor de uitdaging om de kennis en kunde en datgene wat Ambtenaar 2.0 bereikt heeft te borgen en waar mogelijk te versterken. Continuïteit staat centraal. Hoewel het innovatieve gedachtegoed van A2.0 inmiddels veel aandacht krijgt, is in feite de verankering in de ambtelijke organisaties en de samenleving nog smal en inbedding ervan nog relatief gering (overigens natuurlijk niet vreemd aan innovaties). De denktank moet verder deuren zien te openen en het platform versterken zodat van daaruit verder gebouwd kan worden. Hier ligt een (kennis)management uitdaging.

3. Systeem vernieuwend/innoverend “In hoeverre kan A2.0 bijdragen aan systeemvernieuwing?”

Problematiek: Het Ambtenaar 2.0 netwerk is als bottum-up proces ontstaan waarbij deelnemers kunnen pionieren, los van de staande overheidsorganisatie, maar tussen organisaties in. Dit geeft managers en medewerkers die nog wat aarzelend of sceptisch staan tegenover 2.0 de gelegenheid om de ‘kat uit de boom te kijken’ en te zien of 2.0 wel kan werken. Het Ambtenaar 2.0 als ideale experiment en testbed. Maar als het netwerk verder groeit en steeds vaker aantoont dat 2.0 kan werken, treedt er mogelijk een verschuiving op in de focus. De nadruk komt dan meer te liggen op implementatie waarbij het streven is om het 2.0 gedachtegoed meer in de haarvaten van (1.0) systemen en managementstijlen van organisaties terecht te laten komen.

Uitdaging: De uitdaging hier is hoe Ambtenaar 2.0 zich wil positioneren ten opzichte van de systeemwereld van overheidsorganisaties. Blijft Ambtenaar 2.0 een bottum-up ontwikkeling die vooral naast de systemen dynamiek creëert – zoals nu het geval is – of wil Ambtenaar 2.0 zijn gedachtegoed incorporeren in de systemen van overheidsorganisaties, en verder, in de manier waarop burgers, bedrijven en overheden samenwerken in de Samenleving 2.0. Met dit laatste wil Ambtenaar 2.0 het vernieuwende karakter van Ambtenaar 2.0 op de agenda van bestuurders en politici krijgen: hoe draagt het gedachtegoed van Ambtenaar 2.0 bij aan een slimmer, leuker en opener werkend Nederland. Een zeer ambitieuze optie die van de denktank vraagt om invloed uit te oefenen in het netwerk dat Nederland feitelijk bestuurt. Dit vraagt om verdere “stretch” van Ambtenaar 2.0 en daarbij zou een denktank moeten helpen. Een keuze voor dat laatste, systeemvernieuwing, vraagt nogal wat. De nadruk zal meer komen te liggen op taaie discussies rond implementatie, disseminatie, gebruikersacceptatie, verandermanagement. Dat vraagt specifieke expertise en uithoudingsvermogen. Kan Ambtenaar 2.0 dat opbrengen? Gaat dat niet ten koste van de energie en het entrepreneurschap wat A2.0 nu zo kenmerkt?  Hier ligt een bestuurlijke uitdaging.

Dit brengt ons op de volgende doelstellingen:

• Het verdiepen van de kennis over overheid en 2.0 aan de hand van reflectie op de uitdagingen waarvoor Ambtenaar 2.0 gesteld staat.
• Het betrekken van diverse partijen bij Ambtenaar 2.0, qua kennis, inzicht en functieniveau;
• De inrichting van een kritisch klankbord; de denktank.

Opzet

Er wordt een denktank Ambtenaar 2.0 opgericht die samengesteld is uit vrijdenkers, (oud)-bestuurders, innovatiedeskundigen, communicatiewetenschappers, experts op het gebied van kennisoverdracht/(kennis)management. In de denktank hebben mensen zitting uit het bedrijfsleven, overheid en samenleving. De leden staan op enige afstand van A2.0, maar hebben wel gevoel voor de thematiek van het Ambtenaar 2.0 netwerk.       

Een aantal personen wordt benaderd voor de start van de denktank. Verder moet de denktank vooral gezien worden als een fluïde organisatievorm. Afhankelijk van de onderwerpen die spelen kunnen mensen toegevoegd worden of weer vertrekken. 

Positief gereageerd hebben:

Guido Enthoven – IMI (kennisoverdracht, overheid) 

Philippe Raets – HEC (bestuurders, overheid/bedrijfsleven) 

Diederik Vieleers – Sogeti (bestuurders, bedrijfsleven) 

Frans Nauta – Hogeschool Arnhem-Nijmegen (innovatie, samenleving)  

Martijn Aslander – lifehacker (innovatie, samenleving)  

Boris Veldhuijzen van Zanten – The Next Web (innovatie, bedrijfsleven)  

Mirko Noordegraaf – UU (kennisoverdracht, overheid) 

Paul Rutten – RUL (innovatie, overheid/bedrijfsleven)  

Ronald van den Hoff - Mindz/Seats2meet (innovatie, bedrijfsleven)    

Corien Prins, UVT, WRR 

Jacques Wallage – ROB (bestuurders, overheid) 

Valerie Frissen - Erasmus/TNO (wetenschap/bestuurskunde)  

André van der Zande - LNV (overheid/bestuurskunde)  

Marise Bout - Pionira (samenleving/ innovatie)  

Bijeenkomsten

Twee typen bijeenkomsten worden onderscheiden: een agenderende en een conceptuele.

Agenderen

- Welke accenten moet Ambtenaar 2.0 leggen de komende tijd?

- Bij welke ontwikkelingen moet Ambtenaar 2.0 aanhaken?

- Wat is er de afgelopen tijd gebeurd? Terugblik ontwikkelingen Ambtenaar 2.0

- Vernieuwingen, tempo.

Dit is een onderzoeksvraag

Conceptueel

De leden van de denktank hebben ieder een unieke inbreng in de vraagstukken van Ambtenaar 2.0. Sommigen kunnen het netwerk helpen door persoonlijke advisering en van anderen is de inhoudelijke inbreng een goede impuls voor het netwerk. Voor deze inhoudelijke inbreng worden bijeenkomsten in kleine settings georganiseerd. Aan de leden van de denktank wordt gevraagd om een thema in te brengen wat hen na aan het hart ligt en waarover zij een gesprek zouden willen voeren met één van de overige leden van de denktank. Dat dit een thema is wat nou verbonden is met Ambtenaar 2.0 ligt voor de hand, want om die reden zijn deze mensen benaderd om deel te nemen. Het gesprek wordt georganiseerd door het netwerk van Ambtenaar 2.0 (datum, plaats, communicatie). Het denktanklid dat het thema inbrengt is bij deze bijeenkomst gespreksleider. Het gaat in de eerste plaats om het inhoudelijke gesprek tussen de denktankleden. Leden van het Ambtenaar 2.0 netwerk kunnen zich aanmelden voor de bijeenkomst. De gespreksleider bepaalt in hoeverre zij betrokken worden bij het gesprek. Over het thema schrijft het denktanklid een collumn voor een landelijk dagblad en maken de aanwezige netwerkleden een verslag voor de website van Ambtenaar 2.0.  

Verzoek redactie dagblad

Richtlijnen voor de collumn:

* reguliere verschijning (eens in de 3 weken is wel een soort van minimum vindt hij)
* kort (3 à 400 woorden)
* graag polemiserend
* geen ambtelijk taalgebruik